İnsanlık tarihinde dillerin farklılık göstermesine dayanan bir konu olan tercüme, sözlük anlamı olarak basitçe bir dilden diğer dile aktarım yapmak anlamına gelmektedir. Dillerin 150.000 yıl kadar önce var olmaya başladığını göz önünde bulundurursak ve de insanlık tarihinin yazıyla 5-7.000 yıl önce buluştuğunu da düşünürsek tercümenin, aslında her dönemin ihtiyacı olduğu sonucuna rahatlıkla varabiliriz.
Geçmiş dönemlerden bu yana kadar varlığını sürdürmekte olan yegâne değerlerden biri olan tercüme, günümüzde ise en modern ve en yenilikçi halini almıştır. Günümüzde tercüme yapmak eski dönemlere oldukça pratik ve hızlı bir hale gelmiştir. Bununla birlikte dünya üzerindeki pek çok farklı dilin tercümesini yapabilmek de olağan bir hale gelmiştir. Artık günlük şartlara baktığımızda, firmaların uluslar arası ilişkileri eskiye oranla çok daha gelişmiş bir hale gelmiş ve aynı şekilde bireylerin de günlük ilişkileri artık yurt dışına taşmaya başlamıştır. Tüm bunların neticesi olarak ise yine tercüme, insanlığın ihtiyaçlarını karşılamakta ve uzun dönemler boyunca karşılamaya devam edecektir.
Tercüme Çeşitleri Nelerdir?
Tercüme tiplerini temel olarak ikiye ayırabiliriz. Bunlardan ilki sözlü tercüme, diğeri ise yazılı tercüme olacaktır.
Sözlü tercümenin tarihi, yazılı tercümeye göre daha uzun yıllara dayandığı varsayılsa da, somut bir kanıt olmadığından dolayı bu varsayım havada kalıyor. Tercüme örneklerinin ilk kanıtlarına ise, yazılı olarak tabletlere yapılmış olan tercümelerde rastlanıyor. İlk kez Sümerlerde rastlanan bu durum, tercümenin geçmişini gözler önüne seriyor.
Günümüzde ise sözlü tercümeler, özellikle uluslar arası bir bağlayıcılıkları olması itibariyle büyük öneme sahip. Sözlü tercümeler; ardıl ve simultane olarak iki farklı kategoride yapılıyor.
Öte yandan yazılı tercümelere gelecek olursak, temel olarak yeminli tercüme ve yeminsiz tercüme olarak iki farklı kategoride incelememiz mümkün olacaktır. Yeminli tercümeleri, resmi düzeyde olan metinlerin tercümeleri için elzem olan tercüme yöntemi olarak tanımlamak daha doğru olacaktır. Her türlü resmiyet taşıyan belgenin tercümesi, sadece yeminli tercümanlar tarafından yapılmaktadır.
Yeminsiz tercümelerde ise durum böyle değildir. Dili konusunda diplomaya sahip freelance veya büroda çalışan tercümanlar yeminsiz tercümeleri yapabilmektedir.
Tercüme Nasıl Yapılır?
Tercümenin yapılış süreci, tercüme bürolarında ve freelance olarak yapılan tercümeler olarak farklılık göstermektedir.
Tercümenin ilk aşaması müşterinin tercümeyi yapacak büro veya serbest çalışan tercümana ulaşmasıdır. Büroya veya tercümana, ihtiyacını anlatan müşteri sonrasında ise fiyat alır ve onu değerlendirerek çalışmaya başlar.
Yazılı tercümelerde, tercümanların yaptığı ilk işlem ise kaynak metni doğru bir şekilde çözümlemek olmaktadır. Çözümlenen metin daha sonra çevirisi yapılacak olan dile; doğru kelimeler seçilerek, akıcı, doğru ve yorum katılmamak şartı ile tercüme edilmektedir.
Tercümenin tamamlanma aşaması, tercümenin tamamen bittiği anlamına gelmemektedir. Tercüme tamamlandıktan sonra gerekli kontroller gerekirse editör ve noter tarafından yapılmakta ayrıca tercümanın da kontrolünden geçmektedir.
Tüm bu işlemleri tamamlayan tercüme, kusursuz haliyle en son müşteriye ulaşmaktadır.
